Wynagrodzenie chorobowe w niemieckim systemie prawnym

Na podstawie § 3 ust. 1 zd. 1 niemieckiej ustawy o wynagrodzeniu chorobowym (Entgeltfortzahlungsgesetz – EFZG), pracownik, który staje się niezdolny do pracy z powodu choroby i nie ponosi za to winy, ma prawo do kontynuacji wypłaty wynagrodzenia przez okres do sześciu tygodni. Dowód w tym zakresie spoczywa na pracowniku.

Zasadniczo, podstawą dowodową jest przedstawienie zaświadczenia o niezdolności do pracy (Arbeitsunfähigkeitsbescheinigung – L4), wystawionego przez lekarza. Dokument ten ma wysoką wartość dowodową, ale nie jest niepodważalny.

Kiedy pracodawca może kwestionować zwolnienie lekarskie?

Zwolnienie lekarskie może zostać skutecznie zakwestionowane przez pracodawcę, jeżeli istnieją konkretne i poważne przesłanki, które podważają jego wiarygodność. Warunki (przesłanki):

• zwolnienie rozpoczyna się bezpośrednio po złożeniu wypowiedzenia i trwa dokładnie do ostatniego dnia stosunku pracy,
• pracownik podejmuje nową pracę natychmiast po zakończeniu okresu wypowiedzenia,
• istnieją niespójności pomiędzy informacjami podawanymi przez pracownika a treścią zwolnienia lekarskiego,
• pracownik mimo niezdolności do pracy wykonuje czynności zawodowe lub kontaktuje się z klientami.

Jakie obowiązki spoczywają na pracowniku, gdy zwolnienie zostanie zakwestionowane?

Jeśli pracodawca skutecznie podważy wiarygodność zwolnienia lekarskiego, ciężar dowodu ponownie spoczywa na pracowniku. Oznacza to, że pracownik musi szczegółowo wykazać:

• na jakie konkretne objawy cierpiał,
• w jaki sposób dolegliwości wpływały na jego zdolność do pracy,
• jakie metody leczenia lub zalecenia zostały wdrożone przez lekarza.

Ogólne twierdzenia typu „byłem przemęczony” lub „odczuwałem stres” są w takich sytuacjach niewystarczające. Wymagany jest spójny i szczegółowy opis objawów oraz dowodów medycznych.

Stanowisko Federalnego Sądu Pracy (BAG)

W omawianym wyroku z 18 września 2024 r. BAG podkreślił, że:

• zaświadczenie o niezdolności do pracy nie stanowi domniemania ustawowego i może zostać podważone,
• zbieżność daty wypowiedzenia i okresu zwolnienia może stanowić istotny argument na rzecz zakwestionowania zwolnienia,
• w przypadku uzasadnionych wątpliwości sąd może wymagać od pracownika szczegółowego przedstawienia przebiegu choroby,

Wskazówki praktyczne

Dla pracodawców: 

• dokumentuj okoliczności mogące wskazywać na nadużycie prawa do wynagrodzenia chorobowego,
• zwracaj uwagę na zgodność działań pracownika ze stanem zdrowia opisanym w L4,
• w razie wątpliwości skorzystaj z pomocy prawnej, zanim podejmiesz decyzję o odmowie wypłaty świadczenia.

Dla pracowników:

• nie traktuj zwolnienia lekarskiego jako „tarczy ochronnej” po wypowiedzeniu,
• upewnij się, że Twoje działania są spójne z treścią zwolnienia,
• w razie sporu przygotuj się na szczegółowe wykazanie przebiegu choroby i leczenia.

Podsumowanie: 

Wyrok Federalnego Sądu Pracy pokazuje, że zwolnienie lekarskie nie chroni automatycznie przed zakwestionowaniem przez pracodawcę – zwłaszcza wtedy, gdy pojawiają się nietypowe okoliczności. Dla pracodawców to szansa na skuteczniejszą kontrolę nadużyć, a dla pracowników przypomnienie o konieczności rzetelności i spójności w komunikacji z lekarzem i pracodawcą.

Jeśli potrzebują Państwo wsparcia w sporze dotyczącym wynagrodzenia chorobowego lub prawa pracy w Niemczech warto skontaktować się z kancelarią prawną, która pomoże ocenić sytuację i opracować bezpieczne rozwiązanie.