BLOG

25 cze 2021

Nowelizacja niemieckiej ustawy o przeciwdziałaniu mowie nienawiści

E-Commerce
Polski Prawnik Adwokat Kancelaria Niemcy

3 kwietnia 2021 r. wszedł w życie pakiet ustaw dotyczący zwalczania prawicowego ekstremizmu i przestępstw na tle mowy nienawiści w internecie (niem. Gesetzespaket gegen Hass und Hetze), będący nowelizacją obowiązującej dotychczas ustawy o egzekwowaniu prawa w sieci (niem. Netzwerkdurchsetzungsgesetz, dalej NetzDG). Nowe regulacje zawarte w pakiecie ustaw mają na celu przede wszystkim ochronę użytkowników przed zniewagami ze względu na narodowość, pochodzenie etniczne, wyznawaną religię, orientację seksualną czy niepełnosprawność. W celu zwiększenia skuteczności ścigania karnego w internecie, a tym samym ograniczenia w dłuższej perspektywie rozprzestrzeniania się prawicowej ekstremistycznej agitacji za pośrednictwem platform internetowych, ustawa przewiduje zmiany i zaostrzenia m.in. niemieckiego kodeksu karnego oraz postępowania karnego czy wspomnianej ustawy NetzDG.

Nowelizacja kodeksu karnego

Osoby dopuszczające się gróźb lub znieważania innych użytkowników w sieci muszą liczyć z jeszcze surowszymi karami niż do tej pory – nawet do dwóch lat pozbawienia wolności. Publiczne groźby popełnienia przestępstwa, na przykład groźby morderstwa czy popełniania gwałtu mogą skutkować karą pozbawienia wolności do trzech lat. Oprócz zaostrzenia kar zmienione zostały również znamiona czynu zabronionego. Dotychczas niemiecki kodeks karny przewidywał sankcje prawne jedynie w przypadku groźby popełnienia przestępstwa – na przykład w przypadku grożenia śmiercią drugiej osobie. Po wejściu w życie nowelizacji oprócz groźby popełnienia przestępstwa ujęte zostały groźby kierowane w związku z samostanowieniem seksualnym, nietykalnością cielesną, wolnością osobistą lub uszkodzeniem rzeczy o znacznej wartości.

Usuwanie i zgłaszanie niedozwolonych treści przez operatorów platform społecznościowych

W przyszłości portale społecznościowe będą zobowiązane nie tylko do usuwania niedozwolonych wpisów, ale w niektórych przypadkach będą musiały również zgłaszać je do Federalnego Urzędu Kryminalnego (niem. Bundeskriminalamt, dalej BKA). Zmiana ta wejdzie w życie jednak dopiero od 1 lutego 2022r. Platformy internetowe będą zobligowane zgłaszać treści spełniające przesłanki zdefiniowane w §3a ust. 2 ustawy NetzDG, m.in. w przypadku rozpowszechniania propagandy i posługiwania się symbolami organizacji niekonstytucyjnych, przygotowania aktu przemocy zagrażającego państwu, a także wspierania organizacji przestępczych i terrorystycznych, podżegania do nienawiści i przemocy czy rozpowszechniania pornografii dziecięcej. Znieważenie, zniesławienie i oszczerstwo nie zostaną objęte obowiązkiem zgłaszania przez portale społecznościowe, ponieważ odróżnienie od wypowiedzi objętych wolnością wypowiedzi może być w indywidualnych przypadkach trudne. Operatorzy platform społecznościowych będą upoważnieni również do przekazywania BAK nie tylko danych osobowych, ale i adresu IP użytkownika. O zgłoszeniu poszczególnych treści użytkownik musi zostać poinformowany w ciągu czterech tygodni. Po przesłaniu danych organy ścigania będą miały prawo nawet zażądać haseł z platform mediów społecznościowych, jednak tylko w przypadku zaistnienia szczególnych okoliczności, m.in. w celu uniknięcia konkretnego niebezpieczeństwa zagrażającego życiu, zdrowiu lub wolności osób do samostanowienia seksualnego czy zagrożenia dla porządku demokratycznego, lub dóbr publicznych.

Zgłaszanie treści przez użytkowników i procedury obsługi skarg

W przyszłości portale społecznościowe będą musiały informować użytkowników, w jaki sposób zgłaszać naruszenia, a także, jeśli to konieczne, w jaki sposób wnieść oskarżenie. W przypadku usunięcia posta lub wpisu użytkownicy będą mogli poprosić serwis społecznościowy o sprawdzenie zasadności tej decyzji, przy czym platforma musi indywidualnie uzasadnić wynik przeprowadzonej kontroli. W tym celu sieci społecznościowe muszą wprowadzić tak zwaną procedurę zaskarżenia decyzji. Również możliwość zgłaszania nielegalnych treści przez użytkowników musi zostać dopasowana w ten sposób, aby zgłaszanie treści za pomocą uproszczonych i łatwiejszych do znalezienia kanałów raportowania było bardziej przejrzyste dla użytkownika. Zmiany wpłyną również na zmniejszenia swobody działania platform społecznościowych, regulując warunki dostępu naukowców do danych z mediów społecznościowych.

Podsumowanie

Przyjęta nowelizacja ustawy dotyczącej zwalczania prawicowego ekstremizmu i przestępstw na tle mowy nienawiści w internecie ma zapewnić sprawne i przejrzyste egzekwowanie ustawy NetzDG, starając się jednocześnie nie naruszać prawa do wolności słowa. Pakiet ustaw ma wzmocnić prawa użytkowników w sieci za pomocą wprowadzenia surowszych kar oraz nowych obowiązków operatorów platform społecznościowych. Ważne zmiany obejmą również udoskonalenie procedury obsługi skarg dotyczących treści niezgodnych z prawem oraz ułatwienie dochodzenia swoich roszczeń w przypadku ewentualnych naruszeń wolności słowa.

Sprawdź pełną ofertę Kancelarii