BLOG

19 wrz 2020

Transparenzregister – Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych w Niemczech

  • Niemieckie prawo spółek
  • Polski Prawnik Adwokat Kancelaria Niemcy

(Foto von Ro Ma auf Pixabay)

Spółki kapitałowe i osobowe, jak również stowarzyszenia, a nawet fundacje powinny sprawdzić, czy muszą dokonać rejestracji w niezależnym elektronicznym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych. Wspomniany rejestr jest wynikiem wdrożenia w Niemczech dyrektywy unijnej 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Przepisy prawa narodowego znajdują się w § 18 i nast. niemieckiej ustawy o zapobieganiu praniu pieniędzy (niem.  Geldwäschegesetz – dalej: GwG). Naruszenia obowiązków wynikających z ustawy GwG mogą prowadzić do grzywny w wysokości do 150 tys. euro. Czy i jakie dane muszą zostać udostępnione w rejestrze, aby nie narazić się na dotkliwe sankcje finansowe przewidziane w ustawie?

Czym jest Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych?

Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych jest rejestrem dodatkowym oprócz istniejących już rejestru handlowego, rejestru spółek partnerskich, spółdzielni, stowarzyszeń itp. Rejestr jest prowadzony jedynie elektronicznie i służy upublicznieniu informacji dotyczących struktury właścicielskiej podmiotów prawnych. Myślą przewodnią rejestru było umożliwienie identyfikacji osób fizycznych, znajdujących się na końcu często zagmatwanych struktur właścicielskich danego przedsiębiorstwa. Ma on na celu przede wszystkim zapobieganie niewłaściwemu wykorzystaniu podmiotów prawnych do prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.

Rodzaj przedsiębiorstwa a obowiązek rejestracji

Obowiązek ujawnienia beneficjenta rzeczywistego obejmuje osoby prawne prawa prywatnego,  zarejestrowane spółki osobowe, czyli niemieckie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (zarówno GmbH jak i UG), spółki akcyjne (AG), spółki jawnej (OHG), spółki komandytowe (KG), a także spółki z o.o. komandytowe (GmbH & Co. KG). Ponadto ustawa znajduje zastosowanie do stowarzyszeń, spółdzielni, fundacji, europejskich spółek akcyjnych (SE), spółek komandytowych na akcje (KG aA) oraz trustów i stosunków powierniczych. Obowiązek ten dotyczy również przedsiębiorstw mających  swoją siedzibę za granicą w przypadku, jeżeli zdecydują się one na nabycie nieruchomości położonej w Niemczech,  chyba że dane nt. beneficjenta rzeczywistego zostały już ujawnione w rejestrze innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Spod obowiązku rejestracji wyjęte są spółki cywilne (GbR) a także spółki ciche, gdyż nie stanowią one zarejestrowanych spółek osobowych. Obowiązek dokonania zgłoszenia spoczywa na organie zarządzającym spółką, czyli z reguły na prezesie. Prezes jest zobowiązany do ustalenia osoby beneficjenta rzeczywistego, przechowywania stosownych danych i ich aktualizacji.

Wpływ rejestracji w innych rejestrach na spełnienie obowiązku

Ustawa GwG przewiduje, że obowiązek ujawnienia informacji o beneficjencie rzeczywistym uważa się za spełniony, jeśli wpisy dokonane w innych nazwanych rejestrach publicznych umożliwiają elektroniczny podgląd danych dotyczących beneficjenta rzeczywistego takich jak: imię, nazwisko, data urodzenia, miejsce zamieszkania i wartość interesu gospodarczego. W przypadku najpopularniejszej w Niemczech spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH), której wspólnikami są jedynie osoby fizyczne, informacje obowiązkowe na podstawie ustawy GwG będą wynikały już z listy udziałowców sporządzanej przez notariusza i przedłożonej rejestrowi handlowemu. Inaczej sytuacja będzie wyglądała w przypadku, jeśli udziałowcami są inne spółki lub gdy ustanowiono powiernika.

Beneficjent rzeczywisty – kto musi zostać zgłoszony?

Za beneficjenta rzeczywistego podmiotu prawnego uważa się osobę fizyczną, w której posiadaniu i pod kontrolą znajduje się przedsiębiorstwo, stowarzyszenie albo trust czy też porozumienie prawne posiadające strukturę lub funkcje podobne do trustów. Jest to zatem osoba, która ”stoi za” i kontroluje korporacje lub spółkę osobową. Kontrolę nad spółką przyjmuje się w przypadku, jeżeli osoba fizyczna może bezpośrednio lub pośrednio wywierać wpływ na decyzje przedsiębiorstwa – posiada akcje powyżej 25 % lub 25 % praw do głosowania albo też sprawuje kontrolę w porównywalny sposób, na przykład poprzez umowę zobowiązującą do określonego oddawania głosów (niem. Stimmbindungsvertrag). „Kontrola pośrednia” ma miejsce między innymi wtedy, gdy udziały  znajdują się w posiadaniu jednego lub większej liczby stowarzyszeń kontrolowanych przez daną osobę fizyczną. Jeżeli beneficjenta rzeczywistego nie można ustalić, to przedstawiciele prawni lub partnerzy zarządzający zgłaszani są do rejestru beneficjentów rzeczywistych jako tzw. hipotetyczni beneficjenci rzeczywiści.

Jakie informacje należy zawrzeć w rejestrze?

Informacje podlegające zgłoszeniu dotyczące faktycznego beneficjenta obejmują takie informacje jak imię i nazwisko, data urodzenia, miejsce zamieszkania, a także rodzaj i zakres interesu gospodarczego. Informacje dotyczące wspomnianego interesu gospodarczego muszą jasno określać, z czego wynika pozycja beneficjenta rzeczywistego (przykładowo z kwoty udziałów kapitałowych albo praw głosu lub umowy z osobami trzecimi, lub innymi akcjonariuszami dotyczącej oddawania głosu).

Kto ma wgląd do rejestru?

Prawo wglądu do rejestru przysługiwać będzie przede wszystkim organom państwowym w takim zakresie, w jakim jest to konieczne do wykonania ich ustawowych obowiązków, przykładowo organom nadzorczym, organom ścigania i urzędom podatkowym. Wgląd  dozwolony jest również wszystkim upoważnionym na mocy ustawy GwG w celu wypełniania ich obowiązków, np adwokatom.  Dostęp do informacji podstawowych jak nazwisko, imię, miesiąc i rok urodzenia, kraj zamieszkania (nie miejsce zamieszkania), narodowość beneficjenta oraz rodzaj i zakres interesu gospodarczego przysługuje każdemu bez konieczności uzasadniania interesu prawnego. Beneficjent rzeczywisty może jednak żądać ograniczenia dostępu do rejestru, jeśli istnieje uzasadniona obawa popełnienia czynów przestępczych na szkodę beneficjenta jak np. oszustwa, groźby, porwania, wymuszenia, przymus.

Na co zwrócić szczególną uwagę?

Nawet z pozoru drobne naruszenie obowiązków związanych z przejrzystością, takie jak spóźnione lub niepełne udzielenie informacji w kwestii rzeczywistych beneficjentów może być karane jako wykroczenia administracyjne grzywną w wysokości do 100 000 euro. W sytuacji poważnych przewinień grzywny mogą sięgać miliona lub w najgorszym wypadku nawet 5 milionów euro. W przypadku skomplikowanych, wielopoziomowych struktur korporacyjnych warto jest zasięgnąć rady specjalisty biegłego w niuansach prawa spółek. Prezesi wszelkich jednostek prawnych powinni sprawdzać, czy informacje zawarte w rejestrach są poprawne i aktualne oraz, czy odpowiedni partner lub partnerzy mogą zostać zidentyfikowani jako beneficjenci rzeczywiści na podstawie zamieszczonych tam informacji. Na uwadze należy mieć fakt, że od 2020 r. naruszenia obowiązków wynikających z ustawy GwG będą publikowane przez urzędy nadzoru i powszechnie dostępne w Internecie przez okres 5 lat.

Autor

Jolanta Krzemińska

adwokat niemiecki - Rechtsanwalt - Vokietijos advokatas

linkedinLogo