Odpady elektryczne i elektroniczne

(Foto von Burak K von Pexels)

Kwestie związane z odpadami elektrycznymi reguluje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/19/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE), która została wdrożona do niemieckiego systemu prawnego Ustawą o wprowadzaniu do obrotu, wycofywaniu z obrotu i przyjaznej dla środowiska utylizacji zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (niem. Gesetz über das Inverkehrbringen, die Rücknahme und die umweltverträgliche Entsorgung von Elektro- und Elektronikgeräten), zwanej w skrócie Elektro- und Elektronikgerätegesetz (dalej ElektroG).

Obowiązujące w Niemczech prawo nie pozwala, by zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny był wyrzucany razem z domowymi odpadami. Należy je oddawać nieodpłatnie do komunalnych składowisk. Alternatywnym rozwiązaniem jest zwrócenie urządzenia producentowi lub dystrybutorowi sprzętów elektronicznych.

Rejestr Zużytego Sprzętu Elektrycznego

Każdy, kto decyduje się na wprowadzanie do obrotu sprzętu elektrycznego lub elektronicznego na rynek niemiecki, musi najpierw zarejestrować markę oraz rodzaj wprowadzanego urządzenia w Stiftung Elektro-Altgeräte Register (dalej „fundacja EAR”), czyli Fundacji prowadzącej Rejestr Zużytego Sprzętu Elektrycznego. Regulacja ta dotyczy przede wszystkim producentów wspomnianych urządzeń, ale także importerów po raz pierwszy wprowadzających urządzenia na rynek w Niemczech. Sprzedawcy internetowi z siedzibą w Niemczech są traktowani jako zwykli dystrybutorzy i muszą zagwarantować, że oferują urządzenia wyłącznie  od  zarejestrowanych w fundacji EAR producentów. Sprzedawcy internetowi z siedzibą poza terenem Niemiec oferujący urządzenia elektroniczne bezpośrednio konsumentom na terenie Niemiec traktowani są jak producenci urządzeń, którzy podlegają pod obowiązek rejestracji w fundacji EAR. Każdy, kto nie przestrzega obowiązku rejestracji lub sprzedaje urządzenia, które nie są  zarejestrowane, ryzykuje otrzymaniem upomnienia (niem. Abmahnung) w związku z naruszeniem zasad uczciwej konkurencji lub wszczęciem postępowania administracyjnego, co może skutkować znacznymi grzywnami. Fundacja EAR jest nie tylko odpowiedzialna za rejestrację sprzętu elektrycznego i elektronicznego wprowadzanego do obrotu, ale także  zajmuje się koordynacją jednostek publicznoprawnych w zakresie usuwania odpadów.

Podział odpowiedzialności

W Niemczech wprowadzono tak zwany podział odpowiedzialności za produkty. Oznacza to, że istotne obowiązki z jednej strony spoczywają na publicznoprawnych jednostkach odpowiedzialnych za usuwanie odpadów, a z drugiej strony obciążają producentów urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Publicznoprawne jednostki odpowiedzialne za usuwanie odpadów są zobowiązane do zakładania punktów odbioru takich sprzętów niezależnie od ich gabarytów i nieodpłatnego odbierania ich stamtąd. Producenci mogą ponadto dobrowolnie oferować swoje własne systemy przyjmowania do zwrotu urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Również sprzedawcy są upoważnieni do podejmowania takich działań. Za należytą utylizację wprowadzonych do obrotu, a następnie zwróconych urządzeń elektrycznych i elektronicznych są finansowo odpowiedzialni producenci.

Warunki przyjmowania zużytego sprzętu przez dystrybutorów

Zgodnie z wyżej wskazaną Ustawą, dystrybutor prowadzący jednostkę handlu detalicznego o powierzchni sprzedaży wynoszącej co najmniej 400 m² jest obowiązany do nieodpłatnego przyjęcia w tej jednostce lub jej bezpośredniej bliskości zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstwa domowego, którego żaden z zewnętrznych wymiarów nie przekracza 25 cm, bez konieczności zakupu nowego sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych. Zużyty sprzęt nie musi być też zwracany w tym samym miejscu, w którym został wcześniej zakupiony.

Dystrybutor dysponujący powierzchnią handlową przekraczającą 400 m² jest jednocześnie obowiązany do nieodpłatnego odbioru zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych w punkcie sprzedaży, o ile zużyty sprzęt jest tego samego rodzaju, co sprzedawany nowy sprzęt.

Warunki przyjmowania zużytego sprzętu w przypadku sprzedaży wysyłkowej

W przypadku sprzedaży wysyłkowej obowiązują również te same zasady. Wymóg dysponowania powierzchnią handlową wynoszącą co najmniej 400 m² rozciąga się w takim przypadku na powierzchnię magazynową. Dystrybutor decyduje wówczas czy stare urządzenia elektryczne i elektroniczne mają mu być po prostu wysyłane, czy w jakiś inny sposób będą one przyjmowane do zwrotu.

Obowiązki informacyjne

Istotne jest to, że konsumenci muszą zostać poinformowani w sposób prosty i zrozumiały o swoich prawach związanych ze zwrotem zużytych sprzętów. Dystrybutor obowiązany do przyjęcia zużytego sprzętu musi poinformować o:

– numerze WEEE,

– obowiązku posiadacza zużytych sprzętów w zakresie gromadzenia ich oddzielnie od odpadów z gospodarstwa domowego oraz o obowiązku wyjęcia ze zużytych urządzeń baterii i akumulatorów przed ich oddaniem,

– stworzonych przez siebie możliwościach zwrotu urządzeń oraz o możliwości przekazania urządzeń w celu ich ponownego wykorzystania,

– znaczeniu symbolu przedstawiającego przekreślony pojemnik na śmieci,

– osobistej odpowiedzialności użytkownika końcowego za usunięcie danych osobowych ze zużytego sprzętu, który ma zostać zutylizowany

Tekst z odpowiednimi wskazówkami powinien się znaleźć w opisie produktu.

Konsekwencje nieprzestrzegania przepisów

Skutkiem nieprzestrzegania regulacji związanych z przyjmowaniem zużytych sprzętów elektrycznych i elektronicznych może być kara grzywny. Organy ścigania są upoważnione do nakładania kar finansowych w wysokości nawet do 100.000 euro za nieprzyjęcie zużytych urządzeń. Ponadto istnieje ryzyko otrzymania upomnienia (niem. Abmahnung) w związku z naruszeniem zasad uczciwej konkurencji, które grozi przykładowo już w przypadku braku podawania numeru WEEE w Internecie. Koszty postępowania sądowego mogą sięgać 5.000 EUR w zależności od trybu postępowania.