Korzystanie z telefonu oraz innych urządzeń elektronicznych podczas prowadzenia pojazdu przez kierowców ciężarowych – część 1

Prasa regularnie informuje o wypadkach drogowych, nierzadko śmiertelnych, do których doszło na skutek korzystania z urządzeń elektronicznych przez kierowców podczas prowadzenia pojazdu. Ustawodawca wprowadzając w życie nowelizację przepisów ruchu drogowego dnia 19.10.2017, zreformował także § 23 ust. 1, lit. a niemieckiego kodeksu drogowego (niem. StVO  – Straßenverkehrsordnung), który wcześniej regulował kwestię nielegalnego korzystania z telefonu komórkowego. Wraz z nowym przepisem niedopuszczalne jest nie tylko używanie telefonów komórkowych, ale sam przepis został rozszerzony na wszystkie urządzenia elektroniczne, jeśli trzymane są one w ręku kierującego pojazdem.

Stan prawny przed nowelizacją

Zgodnie ze wcześniejszą wersją § 23 ust. 1, lit. a StVO zabronione było jedynie korzystanie z telefonu komórkowego; trzymając słuchawkę lub nawet podczas samego odbierania połączenia. Inne urządzenia elektroniczne takie jak laptopy, iPody (Apple) lub urządzenia nawigacyjne mogły być swobodnie używane w pojeździe, nie będąc jednocześnie w żaden sposób przyczyną ewentualnych sankcji prawnych. Sam termin „korzystanie z telefonu komórkowego” był natomiast interpretowany przez orzecznictwo przy zastosowaniu wykładni rozszerzającej – definicja ,,użytkowania” obejmowała w swoim dosłownym znaczeniu wszelkie jego możliwe formy. Pod tym pojęciem należało zatem rozumieć nie tylko rozmowy telefoniczne, ale także inne formy zgodne z przeznaczeniem użycia, co miało bardzo duże znaczenie dla wszystkich użytkowników „smartfonów”. Przykładowo korzystanie z internetu, czy słuchanie zapisanych plików muzycznych było w świetle prawa użyciem niezgodnym z przepisami.

Zmiany w przepisie

Podczas gdy ustawodawca we wcześniejszej wersji § 23 ust. 1, lit. a StVO sformułował zakaz używania telefonu, brzmienie obecnego przepisu wyszczególnia przypadki, w których korzystanie z urządzeń tego typu podczas prowadzenia pojazdu nie jest zabronione. W przeciwieństwie do stanu prawnego przed reformą obecnie zakazem objęte jest samo trzymanie urządzenia w ręku. Orzecznictwo przed reformą zakładało, że trzymany w dłoni telefon komórkowy musi być używany co do zasady do celów nawiązania rozmowy telefonicznej. Jak do tej pory przyjęcie połączenia telefonicznego przez naciśnięcie klawisza lub przesunięcie po ekranie smartfona powinno być dozwolone, o ile telefon komórkowy nie będzie bezpośrednio trzymany w ręku. Ponadto dozwolone jest używanie urządzeń elektronicznych podczas jazdy w celach informacyjnych, komunikacyjnych i rozrywkowych, jeśli korzysta się z nich za pomocą zintegrowanych rozwiązań operacyjnych, takich jak funkcja rozpoznawania mowy lub funkcja odczytu, gdyż zgodnie z ekspertyzą przeprowadzoną przez Federalny Instytut Badawczy Drogownictwa (niem. BASt  – Bundesanstalt für Straßenwesen) zakres naruszenia prawa jest w tym wypadku o wiele mniejszy. Dzięki temu przepis odpowiada najnowszym standardom technicznym.

Skutki prawne naruszenia

Naruszenie nowych przepisów dotyczących używania urządzeń elektronicznych podczas jazdy może skutkować grzywną w wysokości 100 € (przed nowelizacją grzywna ta wynosiła jedynie 60 €). Ponadto wprowadzono nowe kwalifikowane naruszenia przepisu (spowodowanie zagrożenia w ruchu oraz uszkodzenie mienia) wiążące się ze zwiększonymi karami.

Jeśli kierowca będzie korzystać z urządzenia elektronicznego w sposób niezgodny z powyższą regulacją prawną, a tym samym przyczyni się do powstania zagrożenia dla innych uczestników ruchu drogowego, grzywna wyniesie 150 € oraz dwa punkty karne. Do tego przez miesiąc nie będzie mógł prowadzić pojazdu. W przypadku wyrządzenia szkód materialnych grzywna opiewać będzie na kwotę 200 €. Miesięczny zakaz jazdy ma być nauczką, a zarazem okazją do refleksji nad popełnionym czynem. Dzięki niemu odsetek naruszeń w przyszłości powinien się zmniejszyć.

Uwaga na wyższe mandaty

Korzystanie z urządzeń elektronicznych, takich jak telefon czy tablet w trakcie jazdy jest jednym z głównych czynników, które wpływają na odciągnięcie uwagi kierowcy od pokonywanej trasy, co może natomiast przyczynić się do powstania poważnych szkód w ruchu drogowym. Zgodnie z decyzją drugiej izby niemieckiego parlamentu – Bundesrat, zmianie uległ cały przepis, znacznie rozszerzając swój zakres działania. Warto mieć to na uwadzę, gdyż kierowcy korzystający z urządzeń elektronicznych podczas jazdy samochodem zapłacą wyższe mandaty. Korzystanie ze wspomnianych urządzeń w myśl przepisu jest też dozwolone, jeśli ma ono miejsce dosłownie jedynie przez krótką chwilę, przy jednoczesnym dostosowaniu swojej reakcji do warunków pogodowych i sytuacji na drodze. W przypadku dłuższego kontaktu z urządzeniem podczas jazdy korzystanie z urządzenia jest niedozwolone, nawet jeśli urządzenie nie jest trzymane w ręku. O ile przedmiot nie będzie znajdował się w dłoni, naruszenie będzie jednak trudne do udowodnienia. Poprzedni projekt ustawy przewidywał, że zwrócenie uwagi na urządzenie nie powinno trwać dłużej niż jedną sekundę. Choć pomysł ten  nie został przyjęty, może posłużyć jednak jako punkt odniesienia w interpretacji naruszeń.