Zwrot zatrzymanej kaucji gwarancyjnej w związku z wykonaniem umowy budowlanej na gruncie prawa niemieckiego

(Foto von David McBee von Pexels)

Pomiędzy przedsiębiorstwami budowlanymi dochodzi często do sporów prawnych z powodu wad. Z tego względu ważna jest podstawowa wiedza prawna, która pozwoli uniknąć w przyszłości szkód finansowych albo przynajmniej je ograniczy.

Kaucja gwarancyjna

Kaucja gwarancyjna (niem. Gewährleistungseinbehalt) w prawie budowlanym  to określona najczęściej procentowo część należności wynikających z tytułu wykonania robót, zatrzymana przez inwestora budowlanego. Jest ona zabezpieczeniem należytego wykonania robót przez podwykonawcę. Inwestor budowlany zatrzymuje ją do końca okresu rękojmi.

Stosowanie w umowach budowlanych klauzul przewidujących kaucję gwarancyjną jest powszechną praktyką.

Po odebraniu prac, przez okres rękojmi, podwykonawca jest odpowiedzialny za wady i musi je usunąć na własny koszt.

Wysokość kaucji gwarancyjnej

Przyjmuje się, że inwestor budowlany może wstrzymać maksymalnie 5% kwoty rozliczeniowej netto tytułem kaucji gwarancyjnej. Klauzula umowna, w ramach której strony uzgodniły wstrzymanie wyższej kwoty może skutkować tym, że wszystkie postanowienia dotyczące złożenia zabezpieczenia będą nieważne. W konsekwencji inwestor budowlany nie będzie mógł pobrać żadnego zabezpieczenia.

Przedawnienie roszczeń z tytułu wad

Jak już wspomniano, inwestor budowlany zatrzymuje potrąconą kwotę na okres rękojmi. Bezpośrednio po upływie tego okresu musi on wypłacić podwykonawcy kaucję gwarancyjną.

Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się wraz z odbiorem prac, natomiast jego upływ można regulować umownie. W przypadku, gdy dla umowy zastosowanie znajduje VOB, upływ okresu przedawnienia ustala się na podstawie § 13 VOB/B lub zgodnie z regulacjami ustawowymi zawartymi w § 634a niemieckiego kodeksu cywilnego.

Zasadniczo dokumenty gwarancyjne wydawane są, gdy zabezpieczone nimi roszczenia z tytułu wad ulegną przedawnieniu, a podwykonawca powoła się na owo przedawnienie. Również wstrzymana kwota tytułem kaucji gwarancyjnej musi zostać wypłacona podwykonawcy po upływie okresu rękojmi. Jeżeli umowa budowlana została zawarta na podstawie VOB/B (Vergabe – und Vertragsordnung für Bauleistungen – Teil B), to zgodnie z § 13 ust. 4 pkt 1 tego regulaminu okres przedawnienia roszczeń o usunięcie wad wynosi 4 lata. W przypadku, gdy umowa budowlana została zawarta na podstawie niemieckiego kodeksu cywilnego (§ 634a ust. 1 pkt 2 BGB) termin przedawnienia roszczeń gwarancyjnych wynosi 5 lat.

Warto zaznaczyć, że z punktu widzenia podwykonawcy ważne jest, aby monitorować terminy przedawnień roszczeń z tytułu wad, żeby nie przeoczyć terminu na odzyskanie potrąceń gwarancyjnych.

Zwłoka inwestora w zakresie zwrotu kaucji gwarancyjnej

Inwestor budowlany popada w zwłokę, jeżeli po wezwaniu otrzymanym od podwykonawcy, w wyznaczonym terminie, nie zwróci kaucji gwarancyjnej. Należy zaznaczyć, że kaucja gwarancyjna jest tak zwanym długiem odbiorczym. Oznacza to, że należną wierzytelność wierzyciel (tu: podwykonawca) powinien uzyskać z własnej inicjatywy. Zatem to podwykonawca powinien odebrać kaucję gwarancyjną od inwestora budowlanego. Inwestor musi być zatem tylko przygotowany do odbioru wierzytelności (tu: kaucji gwarancyjnej) przez podwykonawcę. W związku z tym wezwanie do zwrotu kaucji gwarancyjnej polega na tym, że podwykonawca zgłasza inwestorowi swoją gotowość do odbioru należnego potrącenia, wskazuje konkretny termin i wzywa inwestora do oświadczenia, że we wskazanym terminie podwykonawca będzie mógł odebrać potrąconą kwotę. Jeżeli inwestor nie zareaguje wcale lub we wskazanym terminie nie będzie przygotowany do wydania należności, to wówczas popada on w zwłokę. Dopiero wtedy aktualizuje się po jego stronie odpowiedzialność z tytułu zwłoki, o ile z tego powodu powstaną koszty obciążające podwykonawcę.

Podwykonawca powinien bezwzględnie zwrócić uwagę na sposób regulacji zwrotu potrąconej z tytułu kaucji gwarancyjnej kwoty w umowie zawieranej z inwestorem budowlanym. W razie wątpliwości związanych z treścią podpisywanej umowy warto zwrócić się do specjalisty, który przeanalizuje taką umowę i wyjaśni wszystkie kwestie.