Spółka cywilna – regulacje prawa niemieckiego

Spółka cywilna według prawa niemieckiego

Regulacje niemieckiego prawa spółek handlowych są istotnie zbliżone do tych, które uwzględnia polskie prawo handlowe. Prawo niemieckie również różnicuje dostępne formy prowadzenia działalności gospodarczej na osobowe oraz kapitałowe, jednak w odmienny sposób niż prawo polskie dokonywana jest w jego przypadku klasyfikacja. Zgodnie z niemieckim prawem wyróżnia się spółkę komandytową, jawną, partnerską, cywilną, a także spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki komandytowo akcyjne, spółki akcyjne. Wypada wspomnieć, że spółki osobowe nie są wyposażone w osobowość prawną. Co ważne, że zgodnie z niemieckim prawem istnieje możliwość prowadzenia działalności tylko w takiej formie, o której stanowią przepisy prawa. Regulacje z zakresu niemieckiego prawa spółek handlowych znaleźć można w kilku aktach prawnych. Problematyka spółki jawnej czy komandytowej została uregulowana w Handelsgesetzbuch (niemieckim Kodeksie Handlowym). W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej, partnerskiej i komandytowo-akcyjnej obowiązują odrębne, osobne akty prawne. Wreszcie, o kwestiach dotyczących spółki cywilnej stanowi niemiecki Kodeks cywilny, czyli BGB. Spółka cywilna odgrywa znaczącą rolę w niemieckim systemie prawa.

Zawarcie umowy spółki cywilnej

Zgodnie z § 705 BGB, zawierając umowę spółki cywilnej wspólnicy, co najmniej dwie osoby fizyczne lub prawne, zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu w sposób przewidziany w umowie, w szczególności przez wniesienie ustalonych przez umowę wkładów. Spółka cywilna może być zawiązana również w celach innych niż te związane z prowadzeniem działalności gospodarczej i działalności handlowej. Dla ważności zawarcia umowy spółki nie ma konieczności dochowania konkretnej formy. W konsekwencji umowę tę zawrzeć można skutecznie w formie ustnej, a nawet w sposób dorozumiany. Spółka cywilna to doskonała forma prowadzenia działalności dla początkujących przedsiębiorców. Nie ma bowiem wymogu dotyczącego minimalnego kapitału.

Reprezentacja i podejmowanie decyzji w niemieckiej spółce cywilnej

Wspólnicy spółki cywilnej reprezentują ją na zewnątrz łącznie, chyba, że zapisy ustawowe stanowią inaczej. Wszelkie decyzje wspólnicy podejmują razem, ale mogą się umówić, tak, że sfera decyzyjna będzie realizowana w inny sposób (co do zasady każdy wspólnik jest uprawniony do dokonywania czynności w imieniu spółki). Mogą przykładowo ustalić, że decyzje będą podejmowane większością głosów lub decyzje podejmować będzie jeden wybrany lub kilku wskazanych wspólników. Na dodatek, każdy wspólnik ponosi osobistą odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Trzeba podkreślić, że jeżeli któryś wspólnik zostanie wyposażony w prawo do podejmowania w imieniu spółki cywilnej określonych decyzji czy działań, to przyjmuje się, że jest on również uprawniony do tego, by reprezentować spółkę na zewnątrz, w stosunku do osób trzecich, jeżeli zaistnieją w tej kwestii wątpliwości.

Wspólnicy niemieckiej spółki cywilnej co do zasady mają taki sam udział w zyskach i stratach, bez względu na to, jaki wkład własny wniósł każdy ze wspólników. Oczywiście wspólnicy spółki cywilnej mogą umówić się inaczej co do podziału zysków i strat.

Kwestia podmiotowości prawnej spółki cywilnej w prawie niemieckim

Problematyka podmiotowości spółki cywilnej nie jest jednoznaczna. Odpowiedź na pytanie czy spółkę cywilną można traktować jako odrębny, samodzielny podmiot, nie należy do najłatwiejszych. Aktualnie stosuje się zasadę, że spółka cywilna może być w określonym zakresie traktowana jako podmiot prawny gdy występuje na zewnątrz – zgodnie z tym, co orzekł Trybunał Związkowy (wyrok z dnia 29.01.2001 roku). Przyjmuje się także, że spółka cywilna jest wyposażona w zdolność sądową i jeśli redagowany jest przeciwko niej pozew, możemy w nim wskazać jej nazwę. Jeśli jednak nazwy spółki cywilnej nie ma, pozew powinien uwzględniać oznaczenie każdego ze wspólników. Wspominając o nazwie spółki cywilnej należy wskazać, że nazwa może zostać ustalona, jednak mimo to spółka nie jest uprawniona do występowania jako firma.