Spory sądowe w Niemczech w sprawach z zakresu prawa pracy

(Fot.: pexels.com)

Bez względu na rodzaj sprawy, czy też wartość przedmiotu sporu, procesy z zakresu prawa pracy w Niemczech rozpatrywane są, co do zasady, przed sądami pracy. Sądami wyższej instancji są krajowe sądy pracy i Federalny Sąd Pracy. W odróżnieniu od ustroju sądowniczego w Polsce, w Niemczech sądy pracy są w pełni strukturalnie oddzielone od sądów powszechnych. Procedura przed sądami pracy uregulowana została w niemieckiej ustawie o sądach pracy. Do postępowania przed tymi organami stosuje się również przepisy niemieckiego kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli ustawa o sądach pracy tak stanowi.

Koszty postępowania przed niemieckimi sądami pracy

W postępowaniu przed sądami pracy w pierwszej instancji nie istnieje przymus adwokacki. Każda ze stron procesowych może złożyć stosowny wniosek i zostać zwolniona od kosztów procesu. Zwolnienie od tych kosztów oznacza jednocześnie zwolnienie od kosztów sądowych jak i od kosztów zastępstwa procesowego. Wnioskodawca zobowiązany jest dołączyć szczegółowe oświadczenie o swoim stanie rodzinnym i finansowych. Paragraf 11 a niemieckiej ustawy o sądach pracy stanowi, że sąd zwalnia stronę od kosztów procesu, jeżeli pełnomocnikiem drugiej ze strony jest pełnomocnik profesjonalny. W procesie przed sądem pracy zwolnienie od kosztów procesu w rzeczywistości stanowi ustanowienie adwokata z urzędu, ponieważ samo postępowanie sądowe nie wiąże się z uiszczeniem opłaty. Naturalnie należy zaznaczyć, ze zwolnienie od kosztów procesowych może mieć miejsce wyłącznie wtedy, gdy pozew złożony przez powoda nie jest oczywiście bezzasadny. Bezpłatność procesu oznacza, ze strona przegrywająca w sporze nie jest zobowiązana do zwrotu żadnych kosztów procesowych na rzecz strony przeciwnej, a więc również kosztów zastępstwa adwokackiego, a także odszkodowania za utracony czas. Zarówno w pierwszej, jak i w drugiej instancji postępowania przed sądem pracy pełnomocnikiem strony może być przedstawiciel związków zawodowych lub przedstawiciel związku pracodawców.

Przebieg postępowania przed sądami pracy w Niemczech

Pierwszorzędną kwestię stanowi określenie właściwości miejscowej sądu, przed którym zostaje wytoczone powództwo. Właściwość ogólna sądu określana jest poprzez ustalenie miejsca, w którym znajduje się główna siedziba zakładu pracy, w którym pracownik wykonywał zlecone prace albo jego filia. W niektórych przypadkach można tez określić właściwość miejscową ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego. Powództwo może zostać wytoczone zarówno przed sądem właściwym według właściwości ogólnej, jak i przed sądem, w którego okręgu praca jest lub była wykonywana przez stronę.

Pozew musi zostać wniesiony pisemnie lub ustnie do protokołu w sekretariacie właściwego sądu pracy. Powód wnosząc powództwo nie jest zobowiązany do uiszczenia żadnych opłat sądowych.

Po złożeniu pozwu do sądu pracy wyznaczony zostaje termin pierwszej rozprawy, która, co do zasady, ma charakter pojednawczy i odbywa się z udziałem sędziego przewodniczącego, stron i ich ewentualnych pełnomocników. Termin ten jest wyznaczany z zachowaniem szczególnego pośpiechu, zwłaszcza w sprawach, w których proces ma się toczyć z tytułu rozwiązania stosunku pracy. W tej sytuacji termin może zostać wyznaczony nawet w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia pozwu. W sprawach dotyczących odszkodowania za dyskryminacje w miejscu pracy, termin rozprawy musi zostać wyznaczony w terminie trzech miesięcy od wniesienia pozwu. Regułą jest ugodowe zakończenie procesu toczącego się przed sądem pracy. Jednakże w sytuacji, gdy mimo starań wymiaru sprawiedliwości strony procesowe nie dojdą do porozumienia, sąd zobowiązany jest wyznaczyć kolejny po rozprawie pojednawczej termin, jako posiedzenie z udziałem przewodniczącego i dwóch sędziów niezawodowych wybieranych z kręgu pracodawców i pracowników. Jeżeli strona przeciwna w procesie zastępowana jest przez adwokata, przewodniczący składu orzekającego sądu pracy zobowiązany jest ustanowić dla drugiej strony procesu adwokata z urzędu, ale wyłącznie na jej wniosek.