Zakładanie GmbH w Niemczech – na co powinni zwrócić uwagę przedsiębiorcy z Polski?

(fot.: http://www.kanzlei-trojan.de/pl/)

Czym jest GmbH?

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest najbardziej popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech. Gesellschaft mit beschränkter Haftung (w skrócie GmbH) znana jest w całej Europie od końca XIX wieku. Prototyp tego typu spółki kapitałowej powstał w Niemczech już w 1892 roku.

Niemiecka spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wyróżnia się jako powszechnie wybierana forma organizacyjno-prawna dla małych i średnich przedsiębiorstw, a szczególną popularność zyskała na przestrzeni XX wieku w gronie przedsiębiorców tworzących tzw. rodzinny biznes. Sukces GmbH jako powszechnie stosowanej formy w obrocie gospodarczej wzmaga fakt, że ustawodawca dopuszcza jej zakładanie jednoosobowo.

GmbH to obok AG [spółki akcyjnej] jeden z dwóch klasycznych typów spółek kapitałowych. Zgodnie z § 13 ustawy o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością [Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschränkter Haftung – GmbHG] sp. z o.o. prawa niemieckiego posiada osobowość prawną, pełną zdolność sądową (może pozywać i być pozywaną), ma prawo nabywać wszelkiego typu prawa majątkowe i inne prawa rzeczowe (o ile jest to możliwe ze względu na naturę prawną danej instytucji prawnej) a także dysponować majątkiem odrębnym od majątków wspólników. Zasadniczo przedmiotem działalności spółki może każda aktywność gospodarcza, pod warunkiem że jest ona zgodna z przepisami prawa.

Tym, co leży u podstaw niemieckiej sp. z o.o. jest ograniczenie odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki do wysokości kapitału zakładowego. Ogólnie rzecz biorąc jej prowadzenie jest bardzo podobne do polskiego systemu. Ujmując funkcjonowanie w najkrótszy sposób, zarówno w Polsce, jak i w Niemczech należy zarejestrować spółkę, założyć jej rachunek bankowy, otrzymać dane do identyfikacji podatkowej, prowadzić księgowość, a także rozliczać się z prowadzenia działalności, poprzez odprowadzanie odpowiednich danin publicznoprawnych (składek i podatków).

Założenie spółki

Podstawowym dokumentem statuującym niemiecką sp. z o.o. jest umowa spółki (wzgl. statut) [Gesellschaftsvertrag / Satzung]. Umowa jest wiążąca tylko wtedy, gdy zostaje zawarta w formie aktu notarialnego oraz gdy podpiszą ją wszyscy wspólnicy (§ 2 GmbHG). Ponadto ustawa w § 3 wskazuje na elementy koniecznie, które muszą znaleźć się w umowie spółki; są to: firma (“nazwa”) i siedziba spółki, przedmiot prowadzonej działalności, wysokość kapitału zakładowego oraz liczba i wskazanie kwoty nominalnej udziałów, które zostają objęte przez poszczególnych wspólników. Są to elementy obligatoryjne każdej umowy spółki. Nadto umowa może zawierać dodatkowe regulacje, takie jak czas, na jaki spółka zostaje zawiązana, sposób i zakres jej reprezentowania przez członków zarządu [Geschäftsführer], funkcjonowanie organów nadzorczych niezależnych od zarządu, szczególne zobowiązania wspólników poza wniesieniem wkładów na poczet kapitału zakładowego, jak również inne prawnie dopuszczalne odstępstwa od modelu funkcjonowania spółki. Spółka powinna mieć swoją siedzibę w Niemczech (§ 4a GmbHG).

W wyborze firmy (nazwy) dla spółki należy kierować się zasadami jedności, wyłączności, jawności, prawdziwości i trwałości firmy (każdą z tych zasad przybliżyliśmy w naszym wcześniejszym wpisie na blogu Rozpoczęcie działalności gospodarczej w Niemczech, 10.03.2017). Należy mieć na uwadze, że nazwa firmy zawsze musi zawierać dopisek Gesellschaft mit beschränkter Haftung lub skrót od tego określenia – GmbH.

Ustawa nakłada na założycieli spółki obowiązek wniesienia minimalnego kapitału zakładowego w wysokości co najmniej 25.000,00 € (słownie: dwadzieścia pięć tysięcy euro). Warunkowo jednakże ustawodawca dopuścił, żeby przed rejestracją spółki jej wspólnicy wpłacili jedynie co najmniej połowę tej kwoty, natomiast reszta podlega uiszczeniu na wezwanie spółki. Kapitał musi zostać wniesiony przed dokonaniem wpisu spółki do rejestru handlowego. Dlatego też w praktyce rachunek bankowy powinien zostać otwarty już na etapie spółki w organizacji (podstawą dla otwarcia rachunku jest przedłożenie uwierzytelnionego odpisu umowy spółki oraz sporządzonego i poświadczonego notarialnie wniosku rejestrowego). W Niemczech – inaczej niż w Polsce – wniosek rejestrowy wnoszony jest wyłącznie za pośrednictwem notariusza, a jego złożenie w sądzie rejestrowym uzależnione jest od wykazania wpłaty na poczet kapitału zakładowego (poprzez przedłożenie wyciągu bankowego spółki w organizacji).

GmbH nabywa osobowość prawną w momencie dokonania wpisu do rejestru handlowego. Postępowanie rejestrowe prowadzi właściwy miejscowo sąd rejonowy [Amtsgericht]. Od chwili ujawnienia spółki w rejestrze handlowym, dla prawidłowego funkcjonowania spółki w obrocie gospodarczym konieczne jest dochowanie takich formalności jak zgłoszenie działalności gospodarczej [Gewerbeanmeldung] oraz rejestracja dla celów podatkowych we właściwym niemieckim urzędzie skarbowym [steuerliche Erfassung].

Dlaczego GmbH?

Zdecydowaną korzyścią zakładania GmbH jest stosunkowa łatwość jej stworzenia, przy czym należy przestrzegać właściwej kolejności poszczególnych kroków w procesie zakładania tworzenia. Dla polskich przedsiębiorców Gesellschaft mit beschränkter Haftung może okazać się bardzo korzystna, gdyż prowadzenie działalności w takiej formie, poza niektórymi branżami, jest wolne od ograniczeń. Warto zauważyć, że w Niemczech zasadniczo nie ma mowy o tzw. subsydiarnej odpowiedzialności zarządu, a bezpośrednie pociągnięcie do odpowiedzialności członków zarządu spółki następuje tylko w nielicznych przypadkach (przede wszystkim w związku z popełnieniem deliktu dot. obowiązków związanych z upadłością).

Niemieckie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością same w sobie stanowią swego rodzaju “markę” i cieszą się dobrą opinią na całym europejskim rynku. Od 2011 roku Polacy mogą założyć GmbH na takich samych zasadach jak  obywatele Niemiec. Podczas gdy naturalnym stało się rozszerzanie działalności na rynki zagraniczne – co częstokroć stanowi nieodzowny etap rozwoju firmy – szczególnie atrakcyjnym kierunkiem ekspansji polskich przedsiębiorców stał się rynek niemiecki. GmbH to szczególnie interesująca i godna rozważenia forma prawna przedsiębiorstw, która zyskała miano najchętniej wybieranego i najpewniejszego w obrocie typu spółki.