Likwidacja i wykreślenie z rejestru niemieckiej spółki jawnej (OHG)

(Fot.: pexels.com)

Ustanie działalności spółki jawnej następuje po spełnieniu się trzech etapów jej zamknięcia: rozwiązaniu spółki (Auflösung), likwidacji spółki (Liquidation) oraz wykreśleniu spółki z rejestru (Löschung im Register). W poprzednich artykułach omówiona została instytucja rozwiązania spółki, tzw. Auflösung. W niniejszym artykule poruszona zostanie problematyka likwidacji spółki jawnej oraz wykreślenia jej z rejestru, które stanowią kolejne kroki w całym postępowaniu.

Likwidacja spółki jawnej uregulowana została w §§ 145 i n. niemieckiego kodeksu handlowego (Handelsgesetzbuch – HGB). Zgodnie z § 145 ust. 1 HGB po rozwiązaniu spółki następuje jej likwidacja, o ile wspólnicy nie uzgodnili innej formy zakończenia jej funkcjonowania (np. poprzez zbycie spółki) lub nie otworzono postępowania upadłościowego z majątku spółki.

Podstawową przesłanką likwidacji spółki jest jej wcześniejsze rozwiązanie, ale nie może być ona jeszcze zakończona poprzez wykreślenie z rejestru. Likwidacja spółki rozpoczyna się automatycznie, z chwilą zaistnienia przesłanki rozwiązania firmy, chyba że wystąpią przesłanki wskazane w § 143 HGB, które powodują automatyczne wykreślenie spółki jawnej z rejestru, bez potrzeby przeprowadzenia jej likwidacji (przypadki te omówiono w artykule Rozwiązanie spółki jawnej).

Kolejnym pytaniem, jakie należy sobie w tym miejscu postawić, jest kwestia, czy spółka musi w chwili likwidacji dysponować majątkiem. Zgodnie z ogólnie przyjętym poglądem posiadanie majątku spółki nie jest konieczne. Zdarza się, że przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego jest potrzebne, kiedy trzeba zaspokoić roszczenia wierzycieli lub zarząda się wyrównania między wspólnikami deficytu zgodnie z § 735 BGB.

Likwidacja spółki następuje, co do zasady. przez wszystkich wspólników, którzy stają się likwidatorami. Kwestia ta może zostać jednak inaczej rozstrzygnięta, a mianowicie likwidatorami na podstawie uchwały wspólników lub zgodnie z uregulowaniami umowy spółki, likwidatorami mogą zostać tylko niektórzy ze wspólników lub inna osoba trzecia. Również wierzyciel spółki może zostać jej likwidatorem. Natomiast sąd może wskazać likwidatorów na wniosek, o ile zaistnieją ku temu ważne przyczyny, § 146 HGB.

Ponadto należy mieć na uwadze, że zgodnie z § 148 HGB likwidatorzy oraz udzielone im pełnomocnictwa podlegają zgłoszeniu przez wspólników do rejestu handlowego. To samo dotyczy każdej zmiany stanu rzeczy. Jeżeli chodzi o likwidatorów wyznaczonych przez sąd to ich powołanie czy też odwołanie. Co istotne wpisowi nie podlegają takie informacje jak przyczyna powołania likwidatorów, czy początek ich działalności. Są to informacje nie tylko niepotrzebne, ale i niedozwolone.

Każdy z likwidatorów posiada określone prawa i obowiązki, które niemiecki ustawodawca wskazał w § 149 HGB, są to:

• zakończenie toczących się transakcji – pojęcie transakcji należy tutaj rozumieć jako rzeczywiste działania podjęte przez likwidatorów; co więcej likwidatorzy mogą podjąć nowe transakcje, o ile zmierzają one do zakończenia tych toczących się
• egzekwowanie wierzytelności – do zakresu tych obowiązków należy także zaskarżanie wierzytelności, jeżeli jej wyegzekwowanie na drodze pozasądowej nie jest możliwe;
• spieniężenie pozostałego majątku – służy do możliwości zaspokojenia z tej kwoty roszczeń dłużników oraz podzielenia pozostałej sumy między wspólników
• spłacenie dłużników.

Ponadto likwidatorzy reprezentują spółkę w sprawach sądowych i pozasądowych.

Ostatnim obowiązkiem likwidatorów, po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, jest zgłoszenie wykreślenia firmy z rejestru handlowego, § 157 HGB. Jest to przepis bezwzględnie obowiązujący, tak więc likwidatorzy mają obowiązek podjęcia takiego działania.

Wykreślenie firmy z rejestru handlowego skutkuje zakończeniem działalności spółki jawnej.

Niemiecki ustawodawca uregulował również los dokumentów zlikwidowanej spółki, regulując, że księgi i dokumenty wykreślonej spółki jawnej zostaną przekazane jednemu ze wspólników lub osobie trzeciej na przechowanie.