Rozwiązanie spółki jawnej prawa niemieckiego (OHG) – część I

(Fot.: pexels.com)

Pełne ustanie działalności spółki jawnej (offene Handelsgesellschaft) następuje po przeprowadzeniu trzech faz: rozwiązania spółki (Auflösung), likwidacji spółki (Liquidation) oraz wykreślenia spółki z rejestru (Löschung im Register). W niniejszym artykule omówione zostanie rozwiązanie spółki uregulowane w §§ 131 i nast. niemieckiego kodeksu handlowego (Handelsgesetzbuch – dalej: HGB).

• 131 HGB zawiera katalog przyczyn prowadzących do rozwiązania spółki; są to:

1. upływ czasu, na jaki spółka została zawiązana (ust. 1 pkt 1);
2. uchwała wspólników (ust. 1 pkt. 2);
3. otwarcie postępowania upadłościowego z majątku spółki (ust. 1 pkt 3);
4. decyzja sądu (ust. 1 pkt 4).

Każdy z tych punktów zostanie pokrótce omówiony, aby lepiej zrozumieć, co się kryje pod danym pojęciem.

Zgodnie z § 131 ust. 1 pkt. 1 HGB spółka ulega rozwiązaniu wraz z upływem czasu, na jaki została zawiązana. Termin ten, co do zasady, określony jest dokładnie w umowie spółki. Punktem tym objęta jest również sytuacja, kiedy spółka ulega rozwiązaniu wraz z wystąpieniem się zdarzenia, które w momencie podpisywanie umowy spółki było pewne, że się spełni, jednak nie było wiadomo kiedy, stąd też konkretne wskazanie terminu rozwiązania spółki nie było możliwe. Skutkiem nastąpienia przesłanek wskazanych w tym przepisie jest automatyczne rozwiązanie się spółki. Istnieje jednak możliwość podjęcia uchwały dopuszczającej dalsze prowadzenie spółki po jej rozwiązaniu na podstawie § 131 ust. 1 pkt 1 HGB.

Kolejną przyczyną rozwiązania spółki jawnej może być decyzja wspólników, wyrażona w uchwale,
§ 131 ust. 1 pkt 1 HGB. Równoważne z podjęciem uchwały o rozwiązaniu spółki jest zawarcie umowy dokonującej rozwiązania. Wracając do uchwały może być ona podjęta w sposób wyraźny lub dorozumiany. Z tym drugim mamy do czynienia, kiedy działalność spółki zostanie zawieszona lub przeznaczona do zbycia. Decydujące jest w tym przypadku, żeby wspólnikom towarzyszyła wola likwidacji spółki. Aby uchwała mogła zostać uznana za ważną wspólnicy muszą podjąć ją, co do zasady, jednogłośnie (§ 119 HGB), chyba że umowa spółki przewiduje możliwość podjęcia takiej uchwały większością głosów.

Trzecią z sytuacji prowadzącą do rozwiązania spółki jawnej jest otwarcie postępowania upadłościowego z majątku spółki, uregulowane w § 131 ust. 1 pkt 3 HGB. Konieczną przesłanką jest więc tutaj otwarcie postępowania upadłościowego z majątku spółki. Decydującym momentem jest natomiast moment wydania postanowienia o otwarciu postępowania zgodnie z § 27 niemieckiej ustawy o postępowaniu upadłościowym (Insolvenzordnung).

Ostatnią ze wskazanych w § 131 ust. 1 przyczyn rozwiązania spółki jest decyzja sądu. Przepis ten należy stosować razem z § 133 HGB, który konkretyzuje tę sytuację. Zgodnie bowiem z ostatnim przepisem na wniosek wspólnika, rozwiązanie spółki może nastąpić przed upływem czasu, na jaki spółka została zawiązana na mocy decyzji sądu, bez wcześniejszego wypowiedzenia, jeżeli wystąpi ważny powodów. Powodem takim może być przede wszystkim działanie innego ze wspólników wbrew umowie spółki, np. poprzez celowe lub rażąco niedbałe niewykonywanie obowiązków lub gdy wykonanie tych obowiązków jest niemożliwe. Rozwiązanie spółki jawnej następuje z chwilą uprawomocnienia się wyroku sądu orzekającego w sprawie.

Dwie ostatnie sytuacje stanowią przepisy bezwzględnie obowiązujące. Oznacza to, że wspólnicy w żadnym wypadku nie mogą wyłączyć ich zastosowania w umowie spółki. Jeżeli taki zapis znajdzie się jednak w umowe jest on nieważny.

Omówione powyżej przyczyny rozwiązania spółki nie są jednak jedynymi prowadzącymi do jej rozwiązania. Również w § 131 ust. 2 oraz 3 HGB znajdziemy dalsze przesłanki wywołujące przedmiotowy skutek, o czym w artykule Rozwiązanie spółki jawnej – część II.