Jak prawo niemieckie reguluje umowę spedycji?

Fot. pexels.com

Unormowań prawnych odnoszących się do umowy spedycji w niemieckim systemie prawa poszukiwać należy w ustawie Handelsgesetzbuch (HGB), czyli Kodeksie handlowym. Na mocy umowy spedycji w prawie niemieckim, spedytor zleca przesłanie określonego towaru za odpowiednim wynagrodzeniem. Trzeba nadmienić, że spedytor świadczyć musi usługi w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Spedytor odpowiada więc za zorganizowanie transportu, w odróżnieniu od przewoźnika, na którym ciąży odpowiedzialność za przewiezienie towaru. Co więcej, spedytor ma za zadanie realizować usługi na takim poziomie, by sprostać oczekiwaniom i potrzebom zleceniodawcy. Przewóz powinien być wykonywany terminowo i nie powinien być niczym zakłócony. Należy nadmienić, że zakres przedmiotowy usług spedycji może, ale nie musi, uwzględniać realizowanie usługi przewozowej.

Obowiązki spedytora

Niemieckie przepisy prawa stanowią o trzech obszarach, zgodnie z którymi pogrupowano obowiązki należące do spedytora. Chodzi o:

• planowanie,
• realizację,
• zabezpieczenie.

Po pierwsze, spedytor zajmuje się wskazywaniem środków oraz wyznaczaniem tras, dróg transportu. Jest on odpowiedzialny za przyjęcie towaru, powinien zadbać także o to, by towar został przygotowany do transportu. Po drugie, spedytor zawiera umowy z wybranymi przewoźnikami. Po trzecie, odpowiada za ubezpieczenie towaru i zapewnienie mu odpowiedniego opakowania. Do katalogu jego obowiązków zaliczyć trzeba również właściwe oznakowanie przesyłki czy, w określonych przypadkach, opłacenie cła. Wreszcie, trzeba podkreślić, że spedytor powinien wszystkie nałożone na niego obowiązki wypełniać zachowując należyty stopień staranności. Chodzi przede wszystkim o to, by zważał on na dobro usługobiorcy i brał pod uwagę jego wytyczne.

Znaczenie ADSp

Omawiając charakter umowy spedycji w prawie niemieckim wskazać należy na rosnącą praktyczną rolę Ogólnych Niemieckich Warunków Spedycyjnych (ADSp). Odnoszą się one do problemów, które w ustawodawstwie nie zostały uregulowane wcale lub uregulowano je niezbyt wyczerpująco. Ogólne Niemieckie Warunki Spedycyjne obowiązują od 1927 roku. Na przestrzeni lat były nowelizowane, a źródłem ich powstania były ustalenia poczynione przez stowarzyszenia branżowe, które zrzeszały spedytorów i załadowców. W sytuacjach, w których nie będą mogły mieć zastosowania Ogólne Niemieckie Warunki Spedycyjne, stosować trzeba będzie regulacje prawa handlowego oraz przepisy kodeksu cywilnego. ADSp stanowią z reguły istotny element umowy spedycji. By mogły one stanowić treść kontraktu powinno nastąpić powołanie się na nie w sposób wyraźny lub milczący. Zleceniodawca może je także zaakceptować milcząco, jeśli wie lub musi wiedzieć, że są one zwykle fundamentem transakcji, które spedytor realizuje. Przepisy ADSp stosować może każdy, kto jest do tego uprawniony, jeśli tylko zezwolenie w tym zakresie jest uwzględnione w treści umowy, umowa spedycji dotyczy podmiotów, które mają prawo do stosowania reguł ADSp, uprawnienie jest objęte zakresem przedmiotowym wykonywanych usług spedycyjnych.

Wypada wspomnieć, że Ogólne Niemieckie Warunki Spedycyjne odnoszą się do zagadnień dwojakiego rodzaju – dotyczących realizacji zleceń oraz związanych z obsługą szkód, do których doszło w trakcie transportu.

Spedytor w roli przewoźnika

Na gruncie praktyki zaobserwować można sytuacje, w których spedytor przyjmuje rolę przewoźnika i korzysta z praw, jakie przewoźnikowi przysługują. Mowa o przypadkach, w których spedytor nie wynajmuje transportu, by przewieźć towar – przewozem zajmuje się bowiem sam. Trzeba mieć na uwadze, że jeżeli rola spedytora ulega wspomnianej modyfikacji, zastosowanie będą miały regulacje prawa przewozowego, ale oczywiście tylko w odniesieniu do zobowiązań związanych z transportem towaru. W konsekwencji na spedytorze będzie ciążyć na przykład odpowiedzialność za szkody, które spowodowane zostaną na przestrzeni okresu, którego ramy wyznacza moment przejęcia towaru do transportu oraz moment dostarczenia towaru odbiorcy.